Pas vdekjes, trupi përjeton algor mortis, ku temperatura e tij bie. Pason rigor mortis, duke bërë që muskujt të ngurtësohen për shkak të mungesës së ATP-së. Kjo ngurtësi fillon brenda disa orësh dhe zhduket pas rreth 36 orësh.
Dekompozimi fillon me shpejtësi, duke filluar me autolizën, qelizat e trupit shpërbëhen për shkak të enzimave të lëshuara pas vdekjes. Bakteret nga trakti gastrointestinal pushtojnë indet, duke përshpejtuar prishjen. Më pas fillon kalbja, e karakterizuar nga lëshimi i gazrave si sulfuri i hidrogjenit dhe metani, duke shkaktuar fryrje dhe çngjyrosje.
Insektet, sidomos mizat, luajnë një rol vendimtar në dekompozim. Mizat e mishit hedhin vezët e tyre në trup, të cilat çelin në krimba, duke konsumuar indet e buta. Brumbujt dhe merimangat gjithashtu kontribuojnë në këtë proces.
Gjendja e mjedisit ndikon te dekompozimi. Në klimat e ngrohta dhe të lagështa, kalbja është e shpejtë, ndërsa në mjedise më të ftohta, ngadalësohet. Trupat e zhytur në ujë dekompozohen ndryshe, duke rezultuar shpesh në fryrje dhe mungesë të insekteve për shkak të oksigjenit të kufizuar.
Ndryshimet pas vdekjes prekin sisteme të ndryshme trupore. Lëkura mund të zbardhet për shkak të grumbullimit të gjakut (livor mortis) dhe rrëshqitjes së epidermës. Sytë turbullohen ndërsa kornea thahet dhe gazrat e dekompozimit bëjnë që gjuha të dalë jashtë.
Brenda disa javësh deri në muaj, indet e buta të trupit shpërbëhen, duke lënë pas kockat dhe flokët. Këto mbetje skeletore mund të vazhdojnë për vite, duke u dhënë shkencëtarëve mjeko-ligjorë të dhëna të vlefshme.
Mikrobet luajnë një rol të rëndësishëm në dekompozimin, në zbërthimin e indeve dhe në çlirimin e gazrave. Komuniteti mikrobik ndryshon me kalimin e kohës, me bakteret aerobike fillimisht dominuese, të ndjekura nga bakteret anaerobe me uljen e nivelit të oksigjenit.
Faktorë si veshja, balsamimi dhe kushtet e varrimit mund të ndikojnë në shkallën e dekompozimit. Balsamimi ngadalëson kalbjen duke penguar rritjen e baktereve, por nuk është perfekt.
Shkencëtarët mjeko-ligjorë përdorin njohuritë e ndryshimeve pas vdekjes për të vlerësuar kohën e vdekjes dhe për të mbledhur prova. Megjithatë, vlerësimi i kohës së saktë të vdekjes mbetet sfidues për shkak të shumë variablave të përfshira.
Kuptimi i procesit të ndërlikuar të dekompozimit jo vetëm që ndihmon shkencën mjeko-ligjore, por gjithashtu ofron njohuri për ciklin e lëndëve ushqyese dhe dinamikën e ekosistemit. Është një kujtesë për vendin tonë në botën natyrore dhe ciklet që rregullojnë gjithë jetën.
