Ndër format e ndryshme të dhunës gjinore, dhuna ekonomike është më pak e njohur, më pak e monitoruar, ndoshta më pak e kuptuar. Le të hedhim pak dritë. Ka dhunë ekonomike nëse vuani nga kontrolli obsesiv i partnerit mbi atë që shpenzoni. Ka dhunë nëse pengoheni në ndërtimin e autonomisë suaj ekonomike, për shembull duke punuar. Ashtu siç ndodh nëse e gjeni veten në borxh për blerjen e mallrave apo pronave në emër të partnerit tuaj.
Dhuna ekonomike janë ato sjellje që i pengojnë ata që janë viktima të mbajnë, menaxhojnë dhe përftojnë burime financiare, por mund të themi se janë edhe ato forma abuzimi, brenda çiftit dhe familjes, ku paratë përdoren si mjet për të ushtruar kontroll dhe pushtet mbi të tjerët.
Kuptimi i dhunës ekonomike për ta luftuar atë
Pse jemi ende larg të kuptuarit dhe mbrojtjes nga dhuna ekonomike?
Sepse është një formë shumë komplekse për t’u deshifruar, dhe më pas sepse abuzimet ekonomike zënë rrënjë nga qëndrime që gjithmonë janë miratuar dhe justifikuar nga ana shoqërore. Në këtë konfuzion, sidomos në fillimet e shfaqjes së tyre, abuzimi mund të perceptohet, në mënyrë paradoksale, si një formë kujdesi, vëmendjeje: një iluzion tragjik.
Ja shembulli i një gjesti që në dukje është një formë dashurie dhe, në vend të kësaj, është një kurth i rrezikshëm ekonomik.
Ai kërkon që ajo, e cila punon dhe për këtë arsye ka autonominë e saj financiare, të mos e bëjë këtë. Në fillim thotë: “Kështu je më e qetë, kujdesesh më mirë për shtëpinë dhe fëmijët, që të mos lodhesh në zyrë, do të kujdesem unë për ty”. Dhuna ekonomike manifestohet përmes një përshkallëzimi të sjelljeve të sakta anormale nga ana e partnerit – duke përfshirë edhe këtë -, aq të sakta sa mund të kuptohen fazat.
Si fillon përshkallëzimi?
Menaxhimin në dukje të llogarisë bankare ia lë asaj, sepse në realitet i menaxhon investimet në mënyrë të pavarur dhe ndonjëherë pa e informuar. Ndërkohë, ai fillon të monitorojë gjithçka që ajo shpenzon dhe më pas të kërkojë që ajo t’i tregojë me detaje çdo shpenzim. Më pas, e përjashton atë nga administrimi i buxhetit të familjes dhe aksesi në llogarinë rrjedhëse.
Pse, sipas përvojës që keni ndërtuar dhe formimit që keni, është e vështirë të çliroheni nga ky obsesion për të kontrolluar partnerin?
Sepse, pavarësisht gjithçkaje, reziston një model kulturor me të cilin jemi edukuar. Mesazhi ishte dhe në shumë raste është: do të gjesh një mashkull që do të kujdeset për ty, kështu ka qenë gjithmonë, është normale.
Në të vërtetë, në të kaluarën, ndarja e roleve ishte normë. Familjet ishin të balancuara kështu. Sot ky model është shembur.
Sot vajzat kujdesen për pavarësinë e tyre ekonomike, në familje nuk mjafton një rrogë, shumë lidhje nuk zgjasin më gjatë gjithë jetës, në rast ndarjeje nuk garantohet fare e ashtuquajtura kompensim ushqimor… Nëse zbulohet që njeriu me të cilin u martuar, me kalimin e kohës është një person abuziv dhe ne nuk kemi asnjë copëz pavarësi ekonomike, as nuk mund ta imagjinojmë ta lëmë.
Le të kthehemi te përshkallëzimi për të cilin po flisnit. Në rastin e një partneri abuziv, çfarë ndodh pasi ai konsolidon kontrollin mbi shpenzimet e saj?
Ajo që ndodh është se ai e pengon atë të tërheqë para, ai i jep periodikisht para për blerjet e saj dhe i kontrollon blerjet gjithashtu, ai kujdeset të blejë atë që asaj mund t’i nevojitet – rroba, për shembull – ose fëmijët e saj. Abuzimi arrin kulmin kur ai përfundon duke shpërdoruar pasurinë e saj ose të familjes pa e ditur ajo, kur i bën asaj të nënshkruajë kredi ose hipoteka ose, në çdo rast, e bën atë të hyjë në borxhe për pasuritë që i sjellin përfitim, kur ai e bind atë ose e detyron atë të veprojë si figurë.
Ajo ka ekzistuar gjithmonë, por ne nuk e dinim se ishte dhunë. Ne vijmë nga një kulturë, e cila gjithmonë i ka përjashtuar gratë nga çështjet ekonomike.
A ju mbron nga këto shantazhe një llogari bankare personale, e ndarë nga ajo e partnerit tuaj?
Është vendimtare. Pasuritë tuaja duhet të jenë gjithmonë të ndara nga ato të partnerit tuaj dhe të menaxhohen personalisht. Të kesh një llogari bankare personale, të pretendosh të menaxhosh së bashku pasurinë e familjes nuk do të thotë të mos duash partnerin, ashtu si të shkosh bashkë në bankë apo te kontabilisti nuk është manifestim mosbesimi ndaj tij. /Living
